การวางแผนการสำรวจภาคพื้นดิน
จุดควบคุมภาคพื้นดิน (Ground
Control Point : GCP)
หมายถึง จุดใดๆที่ทราบค่าพิกัดในระบบพิกัดภูมิประเทศ
เป็นตัวกลางที่ทำให้สามารถจัดภาพให้มีความสัมพันธ์อ้างอิงกับพื้นภูมิประเทศ
แบ่งออกเป็น
-
จุดควบคุมทางราบ (Horizontal
Control Point)
-
จุดควบคุมทางดิ่ง (Vertical
Control Point)
ระบบพิกัดอ้างอิง
ในระบบพิกัดภูมิประเทศ ที่ใช้โดยทั่วไป แบ่งออกเป็น
พิกัดทางราบ
ได้แก่
-
ระบบพิกัดภูมิศาสตร์
ละติจูด,
ลองจิจูด (ϕ, λ)
-
ระบบพิกัดกริด UTM
Easting, Northing (N, E)
พิกัดทางดิ่ง
ได้แก่
-
ระดังสูงเหนือพื้นอ้างอิง
เช่น ระดับทะเลปานกลาง (Mean Sea Level : MSL)
จุดควบคุมหลัก
(Basic
Control) หมายถึง หมุดหลักฐานทางราบและหมุดระดับ
ซึ่งจะใช้เป็นหมุดอ้างอิงต่อไป ในการหาค่าพิกัดของจุดควบคุมภาพถ่าย
จุดควบคุมภาพถ่าย
(Photo
Control) หมายถึง จุดควบคุมภาคพื้นดินที่ทำการรังวัดออกจากหมุดควบคุมหลัก
เป็นจุดที่มีจุดภาพปรากฏและชี้จำแนกได้อย่างถูกต้องบนภาพถ่าย
ใช้เป็นจุดควบคุมสำหรับงานสำรวจด้วยภาพถ่าย
ชนิดชุดควบคุมภาพถ่าย
1. Signalised
Point เป็นการกำหนดจุดควบคุมภาพถ่ายโดยการทำเครื่องหมายในภูมิประเทศก่อนทำการบินถ่ายภาพ
(Pre - marking)
ส่วนมากใช้กำหนดตำแหน่งจุดควบคุมภาพถ่ายที่ต้องการความละเอียดถูกต้องสูง
2. Terrain/Nature
Point ลักษณะภูมิประเทศที่ปรากฏบนภาพถ่ายที่สามารถชี้จำแนกได้เด่นชัด
เช่น ทางตัดทางแยก มีตำแหน่งที่เหมาะสม กำหนดหลักการบินถ่ายรูปได้แล้ว
คุณลักษณะของจุดบังคับรูปถ่าย
1.
ต้องอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้องและเหมาะสมบนภาพถ่าย
2.
ต้องชี้จำแนกได้อย่างถูกต้องทั้งบนภูมิประเทศจริงและบนภาพถ่าย
3.
ต้องมีความคมชัดและเห็นได้ชัดเจนในทุกรูปที่ปรากฏ
4. ควรมีการเดินทางเข้าถึงได้สะดวก
5.
ต้องทำเครื่องหมายบนรูปอย่างเฉพาะเจาะจงและเขียนอธิบายได้ชัดเจน
ข้อกำหนดโดยทั่วไปในบล็อกของรูปถ่าย
โดยรูปแบบที่ดี จะต้อง “มีจุดควบคุมภาพถ่ายทางราบอยู่ตามขอบบล็อก
และจุดควบคุมภาพถ่ายทางดิ่งอยู่กระจายอย่างสม่ำเสมอทั่วทั้งบล็อก”
การวางแผนการสำรวจจุดควบคุมภาพถ่าย
ใช้หลักการ “Control
from the whole to the part” จุดควบคุมภาพถ่ายจะต้องทำการรังวัดโดยการโยงยึดออกจากโครงข่ายของจุดควบคุมของประเทศ
เข้ามาในพื้นที่โครงการ ปัจจุบันมักใช้การสำรวจด้วยระบบดาวเทียม GPS และสำรวจระดับด้วยวิธี Differential Leveling
ความละเอียดถูกต้องของจุดควบคุมภาพถ่าย
โดยหลักการแล้วขึ้นอยู่กับความละเอียดถูกต้องของแผนที่
หรือการคำนวณจากภาพถ่ายที่มีจุดนั้นๆควบคุมอยู่ เกณฑ์มาตรฐานความละเอียดถูกต้องแห่งชาติสหรัฐอเมริกา
กำหนดให้
ความละเอียดถูกต้องทางราบ
(Horizontal
Accuracy) 90% ของตำแหน่งรายละเอียดทางราบบนแผนที่
สามารถร่างได้อย่างถูกต้องภายใน 0.8 มม. สำหรับแผนที่มาตราส่วนใหญ่กว่า 1:20,000
และ 0.5 มม. สำหรับแผนที่มาตราส่วน 1:20,000 และเล็กกว่า ตัวอย่างเช่น สำหรับแผนที่มาตราส่วน 1:25,000 จะต้องมีความละเอียดถูกต้องภายใน 0.5 มม. x 25,000 = 12.5 ม.
ความละเอียดถูกต้องทางดิ่ง
(Vertical
Accuracy) 90% ของจุดตรวจสอบความสูงประมาณต้องมีความถูกต้องอยู่ในเกณฑ์
½ ช่วงเส้นชั้นความสูง (Contour Interval) ตัวอย่างเช่น ถ้ากำหนดเส้นชั้นความสูง 5 ม.
จุดควบคุมภาพถ่ายทางดิ่งต้องมีความถูกต้องภายใน 1 ม.
รูปแบบการกระจายของจุดควบคุมภาพถ่าย
บล็อกปกติ
(Typical
Block) คือบล็อกของภาพถ่ายทางอากาศที่บินถ่ายภาพโดยมีส่วนซ้อน 60%
และมีส่วนเกย 30% ตำแหน่งการจัดวางจุดควบคุมภาพถ่ายและจำนวนที่เหมาะสมจะมีลักษณะดังนี้
บล็อกปกติมีการใช้การรังวัดด้วยดาวเทียมจีพีเอสที่ให้ค่าพิกัดพร้อมกันในทั้งทางราบและทางดิ่งด้วยความละเอียดถูกต้องสูง
ในแต่ละบล็อกจึงอาจกำหนดตำแหน่งของจุดควบคุมภาพถ่ายได้จากการรังวัดดาวเทียมจีพีเอสดังภาพ
บล็อกจีพีเอส
(GPS
Block)
จุดควบคุมภาพถ่ายสำหรับบล็อกจีพีเอส
นิยมทำจุดควบคุมภาพถ่ายชนิด Signalised Point นอกจากนี้การใช้จุดควบคุมมากกว่า
3 จุด จะช่วยให้สามารถแปลงพื้นหลักฐานอ้างอิงทางระดับจากระบบความสูงบนทรงรีให้เป็นระบบความสูงเหนือพื้นผิวยีออยด์ได้อีกด้วย
อ้างอิงข้อมูลจาก : การวางแผนโครงการทำแผนที่จากภาพถ่ายทางอากาศ โดย พันโท กิตติศักดิ์ ศรีกลาง โรงเรียนแผนที่ กรมแผนที่ทหาร
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น